Anayasamız, 1. maddesinde Devletimizin şeklinin Cumhuriyet; 2. maddesinde de Türkiye Cumhuriyetinin, bir hukuk Devleti olduğunu belirtmiştir.
Hukuk devleti nedir? Prof. Dr. Kemal Gözler hukuk devletini kısaca, “faaliyetlerinde hukuk kurallarına bağlı olan, vatandaşlarına hukuk güvenliği sağlayan devlet” olarak tanımlamıştır(1). Daha da kısaltacak olursak, “hukuka bağlı devlet” diyebiliriz.
Türk Dil Kurumu da hukuku, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünü” olarak tanımlamaktadır.
Fazla ayrıntıya girecek değilim. Kuralları devletin yetkili organları koyar. Dolayısıyla yetkili organının koyduğu kurallara öncelikle devletin uyması gerekmez mi? Gerekir. Peki öyle mi?
Hatırlarsınız, yakın geçmişte bir İçişleri Bakanımız, “Ya arkadaş sen gece yık. mahkeme kararı bizim arkamızdan gelsin.” demiş; dönemin Adalet Bakanı da haklı olarak, “Bizim rehberimiz hukuktur, rotamız hukuktur, kılavuzumuz hukuktur. Hukuk arkadan gelsin değil, hukuk önden yürüsün. Biz ona göre kendimizi ayarlayalım anlayışıdır hukuk devleti” yanıtını vermişti.
Bu girişi neden yaptım?
Tahsis amacı değiştirilerek Manisa Organize Sanayi Bölgesine verilen Gürle Merasında, 6 Mayıs 2025 tarihinde Sanayi ve Teknoloji Bakanının katılımıyla lojman inşaatının temel atma töreni yapıldı. Bu temelin atıldığı alanla ilgili İlave ve Değişiklik Nazım ve Uygulama İmar Planları, 21 ila 28 Nisan 2025 tarihleri arasında bir hafta süre ile askıya çıkarılmıştı. İmar planları askıda iken, 24 Nisan 2025 günü Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır’ın, 6 Mayıs 2025 tarihinde temel atmak için Manisa’ya geleceği basına yansıdı(3). Askı ilan süresi bitmeden planların kesinleştirildiği de, ilgili kurum ve kuruluşlara bildirildi. Aksilik olacak ya, askı ilan süresi içerisinde Manisa Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Başkanı olduğum Manisa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma ve Çevre Derneği planlara itiraz etti! Muhtemelen itirazlar reddedildi! ‘Muhtemelen’ diyorum, çünkü yazdığımız üç ayrı yazıya karşın, tarafımıza itirazımızın sonucunu bildirir, bir tebligat yapılmamıştır!
Şimdi soruyorum? Siz imarı kesinleşmeyen bir yere inşaat yapabilir ve/veya temel atabilir misiniz? Tabii ki yapamazsınız/atamazsınız. Peki imarı kesinleşmeyen bir yerde temel atılacağını basına duyurur musunuz? Duyur(a)mazsınız. Ciddi ve hukuka bağlı bir devlet, bakanlık ve/veya kuruluş böyle bir şey yapar mı? Yapmaz. Ama burası Türkiye; olmaz olmaz demeyin, her şey olur. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Manisa OSB yapar mı yapar ve bunun için de imar planları kesinleşmeden program hazırlar! Biliyorlar ki mekanizma istedikleri gibi işleyecektir!
Şimdi gelelim sadede (asıl konuya): “İtirazların reddedileceğini bilmiyor musunuz?” dediğinizi duyar gibiyim. Ben de aynen öyle düşünüyorum! Çünkü Devletimiz ne yaparsa en güzelini yapar; çok zaman da istim arkadan gelir! Dava açarız, onu da kaybederiz, olur biter! Maksat işler hızlansın! BYD’nin istekleri karşılansın! Hukuk dediğiniz ne? Çok zaman ayak bağı değil mi? Sonuç: Bize katlanmak düşer!
Aklıma istimle ilgili bir fıkra geldi. Osmanlı paşalarından biri istimle (buhar basıncı ile) çalışan bir vapura binmiş. Acelesi varmış. Vapur hareket etmeyince öfkelenen paşa, kaptanı çağırmış, “Bre, bu vapur niye gitmez? Kimi bekliyorsunuz?” diye sormuş. Paşanın hışmından korkan kaptan, “Efendim istim gelmedi, istimi bekliyoruz.” deyince; istimin ne olduğunu bilmeyen paşa, kendisinden daha etkili ve yetkili bir paşa zannetmiş. Biraz düşünmüş. Kendisinin daha etkili ve yetkili olduğuna karar vermiş. “Benim acelem var. İstim, arkadaki vapur ile gelsin.” demiş.
Yorum sizin…
Önden yürümesi gereken hukuk nerede mi? Arkadan geliyor! Yerseniz!
Velhasıl, işimiz çok zor, çok…
Bu kadar. Nokta…
(1) TDK, İstim: Gücünden yararlanmak için elde edilen buhar; islim.
Kubbealtı Lugatı, İstim: Gücünden yararlanılan buhar.
TDK (Deyim), İstim arkadan gelsin: Önce istenilen iş yapılsın, gereken şartlar sonradan yerine
getirilsin
(2) Prof. Dr. Kemal Gözler, Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Ekin Yayınları, Eylül-2018, 22. baskı,
- 82.
(3) https://www.manisahaber.com/bakan-kacir-manisaya-geliyor
https://www.manisameydangazetesi.com.tr/sanayi-ve-teknoloji-bakani-mehmet-kacir-manisaya-
geliyor
https://www.45haber.com/sanayi-ve-teknoloji-bakani-mehmet-kacir-manisaya-geliyor
———-+———-
Güzel Sözler
Etrafına baktığında her yer karanlıksa, bir kere daha bak; belki de ışık sensin. Mevlana
Sonunda düşmanlarımızın sözlerini değil, dostlarımızın sessizliğini hatırlayacağız. Martin Luther King Jr.
Adaletin olmadığı yerde, ahlaktan bahsedilemez. Montaigne
Mutluluk sorunsuz bir yaşam değil, onlarla başa çıkabilme yeteneği demektir. James Robert Brown