
Rus nükleer teknoloji şirketi Rosatom’un Akkuyu Nükleer AŞ’nin büyük hissedarı olduğu biliniyor.
Rosatom ABD’nin Rusya’ya uyguladığı yaptırım listesinde yer almıyor; ya da bazı muafiyetler üzerinden henüz Rosatom yaptırımlar listesinde yer almıyor. Ancak yakın dönemde ‘ABD, Akkuyu Nükleer Santrali üzerinden S-400 Tasfiyesini İlişkilendirebilir Mi?’ sorusu gündeme geldi.
https://www.cumhuriyet.com.tr sitesinde ‘Olaylar ve Görüşler’ başlığında Prof. Dr. Haluk Utku’ nun ‘Akkuyu, ABD ve S-400’ başlıklı yazında konuya ilişkin değerlendirme yer aldı. Buna göre ABD Temsilciler Meclisi’nin, Amerikan nükleer reaktörlerinde kullanılmak üzere zenginleştirilmiş Rus uranyumun satın alınmasını yasaklayan yasa tasarısının kabul edildiği; ardından Rus uranyum ithalatını yasaklamakta ve sonrasında Ocak 2028’e kadar geçici bir muafiyet getirdiği hatırlatılmakta.
Prof. Dr. Haluk Utku, Biyolojik ve tıbbi fizik dahil, bilgisayar bilimi, İnterdisipliner uygulamalar, nükleer ve teknolojisi dahil birçok konuda araştırmalara sahip uzman bir kişi.
Yazıda; Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya karşı başlattığı saldırılardan bu zamana kadar geçen sürede, Avustralya ve Japonya dahil ABD, Kanada ve AB tarafından dünya genelinde Rusya vatandaşı şahıslara, şirketlere/kurumlara uygulanan sınırlama ve yaptırımların toplam sayısının 28 bin 500’ü geçtiği belirtiliyor.
”Bu sayının yaklaşık 12 bin 530 kadarı şirketler ve kuruluşlara yaptırımlar olmakla beraber Rus nükleer teknoloji şirketi Rosatom yaptırımlar listesine dahil değildir. Rosatom, yapılan anlaşmaya göre Akkuyu Nükleer AŞ’nin büyük hissedarı ve pratikte sahibidir…
ABD’nin Rosatom’a yaptırım kararı almamasının nedeni ülkesindeki en az 90 adet nükleer güç santralında üretilen elektrik enerjisinin Rusya’dan sağlanan uranyum yakıtların ithaline bağlı olmasındandır. Vanguard, Capital Research Global Investors ve BlackRock gibi yatırım şirketlerinin hissedarı olduğu General Electric şirketi de uzun yıllardır Akkuyu’daki santral dahil birçok Rus yapımı nükleer güç santralının türbin sistemleri tedarikçisi durumundadır…
”Rusya-Ukrayna savaşı tarafların kabul edebileceği bir barışa evrilmez ise yakın gelecekte Rosatom’a yaptırımların devreye girme olasılığı kuvvetlenmektedir. Dolayısıyla Rosatom’a gelecek yaptırımlar, sahibi olduğu Akkuyu Nükleer Güç Santralı’na (NGS) da uygulanacaktır. Öncelikle yukarıda adı geçen firmalarca Akkuyu NGS’ye sağlanacak ekipman ile işletmeye alınması sonrası bakım-onarım ve yedek malzeme tedariğinde sorun yaşanabilecek, kesintiye uğrayabilecektir…
Duyumlar, ABD’nin Rosatom’a yaptırım uygulanmasında Akkuyu NGS’ye ayrıcalık tanıyabileceği ve fakat ayrıcalığı S-400 hava savunma sisteminin tasfiyesi ile ilişkilendirme düşüncesinde olduğu, hatta Türkiye’nin Akkuyu NGS’yi Rusya’dan satın almak mecburiyetinde kalabileceği yönündedir.” deniliyor.
Makalede nükleer kaliteye uygun malzeme ve ekipman tedariğinde yaşanacak sorunların, Akkuyu NGS’nin güvenli bir biçimde çalıştırılmasını sekteye uğratabileceği uyarısı da yapılıyor.