Dünya ticaretinin yaklaşık yüzde 80’i, Türkiye’nin ithalat ve ihracat taşımalarının ise yüzde 90’lık bölümü deniz yolu ile yapılıyor. Çünkü, denizyolu taşımacılığı, demiryolu taşımacılığına oranla 3.5 kat, karayolu taşımacılığına oranla 7 kat daha ucuza gerçekleştiriliyor.
Denizyolu taşımacılığına yönelik bu eğilim pandemi sonrası daha da artacak gibi görünüyor; çünkü önceki yıl dünya ticaretinde önceki yıl salgınla beraber seyahat, ulaşım ve tüketim alışkanlıklarının yanı sıra üretim faaliyetleri ve tedarik zincirleri üzerindeki olumsuz etkileri görüldü.
Ancak son veriler 2021 ilk altı ayında dünya ticaretinin önceki yıla göre artış eğiliminde olduğunu gösteriyor. Nitekim, 2021’in 1. çeyreğinde küresel ticaret, 2019’un 1. çeyreğine göre yaklaşık yüzde 3 arttı; dünya mal ticaret hacmi de 2020’de yüzde 5,3 düşmesinden sonra, 2021’de yüzde 8 yükseldi.
Bu toparlanma eğilimi deniz ticareti başta olmak üzere taşımacılık faaliyetlerinin de artmasına yol açtı. Örneğin Uluslararası ticaretin yüzde 80’inin gerçekleştirildiği denizyolu taşımacılığının 2021’in ikinci çeyreğinde küresel ölçekte 6.6 trilyon dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.
Türkiye de özellikle jeo-stratejik avantajı yüksek bir ülke olarak dünya taşımacılık faaliyetlerinde gelirlerini arttırdı. Merkez Bankası geçici verilerine göre bu yılın ilk yarısında navlun ihracatı yüzde 42 yükselirken navlun ithalatındaki artış ise yüzde 23,5’te kaldı.
Filoda 16. Sıradayız
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı 2019 Raporu’na göre küresel deniz filosundaki toplam payımız yüzde 1.41 iken, dünyada 16. sıradayız. Ticaret yolları ve deniz taşımacılığında Türkiye önemli transit yollar üzerinde bulunuyor. Türkiye 177 limanla Akdeniz’de dördüncü sırada yer alıyor. Bu süreçte dünyada ilk 10 denizci ülke arasında yer alma hedefi için daha fazla denizcileşmeye ihtiyacımız var.
Öte yandan bugünlerde mal ticaretinde kargo araçları ve lojistikte bir önemli sorun da konteyner bulma sıkıntısı olduğu görülüyor; boş konteyner bulmak zorlaştı. Konteyner sıkıntısı maliyetlere yansıdı ve hatta sene başında taşımacılık faaliyeti navlun bedellerinde artış yüzde 400’ü buldu.
Nitekim limanlarda İhracatçıların konteyner bulmakta sıkıntı çektikleri ve ihracat yüklerinin limanlarda ve depolarda yığıldığı haberleri alındı. Geçen aylarda otomotivden, tekstile, mobilyadan makineye kadar birçok sanayici lojistik aksaklıklar nedeniyle siparişlerini zamanında teslim edemedi.