Son aylarda tarımda önemli bir girdi olan gübre fiyatlarında yükselişler dikkati çekiyor. Bu süreçte rekabet kurumu piyasada 7 büyük gübre firmasına yönelik rekabet ihlali olup-olmadığı konusunda soruşturma başlattı.
milligazete.com.tr’de Sadettin İnan’ın haberine göre gübre firmalarına yönelik başlatılan soruşturma iki yıl önce Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’ye verilen ancak hiçbir işlem yapılmayarak sümen altı edilen raporu yeniden gündeme geldi.
Çünkü Tarım Kredi Kooperatiflerinin tek taraflı imzaladığı bayilik sözleşmesi ile gübre piyasasının yüzde 30, 35’i tamamen GÜBRETAŞ’a teslim edildi. Üstelik GÜBRETAŞ’ın üretmediği gübrelerin bile bayilik sözleşmesi kapsamında bu firmadan alınması da söz konusu.
Rekabet ihlaline yönelik bir ciddi kaygı da Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği tarafında olan icracı genel müdür ve genel müdür yardımcısı olarak görev yapan kişilerin, aynı zamanda GÜBRETAŞ’ın yönetim kurulu başkanı ve üyesi olarak görev almalarıyla ilgili…
Bu anlamda 2 kurumun birbirleriyle alış-veriş yapılan bir ticari yönetim anlayışında “çıkar çatışmasını” oluşturup-oluşmadığının da açıklığa kavuşturulması gerekiyor. ‘Yani bu kişiler Merkez Birliği’nin mi, yoksa GÜBRETAŞ AŞ’nin mi çıkarlarını koruyacaklar?’
Söz konusu raporda dikkat çeken bazı başlıklar şöyle:
TARIM KREDİ, GÜBRETAŞ’IN ÜRETMEDİĞİ GÜBREYİ BİLE BU FİRMADAN ALIYOR
”GÜBRETAŞ AŞ kendi üretemediği kimyevi gübreleri de Tarım Kredi Kooperatiflerinin ihtiyacına binaen yurt dışından ve yurt içerisinden kendi tedarik ve pazarlık yöntemlerine göre tedarik ederek Tarım Kredi Kooperatiflerine vermektedir. 2017 yılsonu itibariyle yaklaşık tahminen 1 milyon ton civarında kendi üretmediği kimyevi gübreyi yurt içinden ve yurt dışından tedarik ederek Tarım Kredi Kooperatiflerine bayilik sözleşmesi gereği satmaktadır.
ÇİFTÇİNİN DAHA PAHALI GÜBRE KULLANMASINA NEDEN OLUYOR
Tarım Kredi Kooperatiflerinin başka firmadan kimyevi gübre almasının yasak olduğu, tek tedarikçinin GÜBRETAŞ AŞ olduğu bir sistem tekelci bir piyasa anlayışını oluşturmakta, dolayısıyla bu uygulama rekabeti önleyerek ortakların daha yüksek fiyattan kimyevi gübre almasına neden olmaktadır. Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği ile GÜBRETAŞ AŞ arasında yapılan anlaşmaya göre 2001 yılından beri devam eden kimyevi gübre bayilik sözleşmesi 2023 yılına kadar uzatmışlardır. Bu bayilik sözleşmesinin detayları hakkında kamuoyuna herhangi bir açıklamada bulunulmamıştır.”