2007 yılındaki uçak kazasında hayatını kaybeden Prof. Dr. Engin Arık‘ın, Türkiye’de ilk kez gündeme getirdiği toryum, Türk Hızlandırıcı Kompleksi (TAC), Türk Bilim Kenti gibi projelerinden oluşan ‘Yeşil Nükleer Enerji‘ üzerine konseptinde önemli bir adım aşamaya geçildi:
Isparta Aksu’daki 20 bin tonluk rezerv bulundu. Bunun Türkiye’nin 100 Yıllık Enerji İhtiyacını karşılayabileceği ifade edildi.
Toryum, geleneksel nükleer reaktörlere alternatif olarak geliştirilen yeni bir teknoloji içeriyor. Proton hızlandırıcıya dayalı toryum yakıtlı enerji sistemleri ‘hızlandırıcı teknolojisi’ eklenebilirse büyük bir enerji kaynağı olarak görülüyor.
Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde (CERN) evrenin sırlarını keşfetmek için tasarlanmış ATLAS deneyi, LHeC büyük hadron elektron çarpıştırıcısı ve FCC gelecek dairesel çarpıştırıcı projelerinde görevli Prof. Dr. Saleh Sultansoy, Toryum’ dan enerji elde edilmesine yönelik yöntem üzerinde halen Belçika, Çin ve Hindistan olmak üzere birçok ülkede ulusal programlar başlatıldığını söyledi.
Prof. Dr. Sultansoy, “Ülkemizin de en kısa zamanda ulusal bir program başlatması ve uluslararası işbirliklerine dahil olması şart” dedi.
Prof. Dr. Sultansoy, daha önceleri de Türkiye’ nin enerji gelişiminde Toryum’ dan yararlanılmasının önemli olduğunun altını çizen konuşmalar yaptı. Yılda 50 ton toryum ile 50 gigavat enerji üretilebileceğini belirten Sultansoy, bu miktarın Türkiye’nin toryum rezervinin onbinde birinden daha az olduğunu ifade etti.
Uçak kazası değil!
Prof. Dr. Saleh Sultansoy, daha önceki açıklamalarında 2007 yılındaki uçak kazasında hayatını kaybeden Prof. Dr. Engin Arık’ ın ölümünün araştırılması gerektiğini de söylemiş ve uçak düşürülmeseydi Toryum çalışmalarının Türkiye’ de çok daha erken başlayacağını vurgulamıştı.
30 Kasım 2007’de, Isparta’ da, Prof. Dr. Engin Arık ve beraberindeki akademisyenlerle birlikte toplamda 57 kişinin hayatını kaybetmişti.
Bu olayın bir kaza olmadığını öne süren Prof. Dr. Saleh Sultansoy, “Prof. Dr. Engin Arık bir bilim şehididir. Yüzde 99 olasılıkla uçak düşürüldü. Engin Hanım kendisini Türkiye’nin kalkınmasına feda eden bir bilim insanımızdı.” dedi.
Dünyadaki Toryum rezervleri
OECD Nükleer Enerji Ajansı (NEA) ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (IAEA) verilerine göre dünya toryum rezervlerinde ilk sırayı 846 bin tonla Hindistan’ın aldığını belirten Prof. Sultansoy, “744 bin tonla Türkiye ikinci, 606 bin tonla Brezilya üçüncü. Avustralya 521 bin, ABD 424 bin, Mısır’da 380 bin ton olarak sıralanıyor. Türkiye’de yapılan araştırmalara göre ise IAEA’nın verilerinin çok daha üzerinde toryum rezervi olduğu tahmin ediliyor” dedi.