Mardin’in Artuklu ve Kızıltepe ilçelerinde başlayan hasat özellikle kadınların gönüllü ekim yaptığı arazilerde yeniden hayat buldu.
Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği’nin (AB) finanse ettiği Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütünce uygulanan ve Şükraan Ekonomik Tarımsal Kalkınmayı ve Sosyal Gelişimi Destekleme Derneği tarafından yürütülen proje bu yıl daha fazla ürün hasadıyla devam ediyor.
2017’de başlatılan proje kapsamında yürütülen saha çalışmaları sırasında, Mezopotamya’nın en eski 11 buğday türünden 5’ine yeniden ulaşıldı ve bu tohumlardan 2 ton çoğaltılmak üzere tarlaya ekildi. Projenin ilk yılında, 70 yerel ve Suriyeli mülteci kadına verilen “İyi Tarım Uygulamaları Eğitimi” kapsamında 10 hektarlık araziye 2 ton Sorgül buğdayı ekildi ve 20 tonluk rekolteye ulaşıldı.
Projenin ikinci yılında ise, 20 ton buğday 65 hektarlık arazide uygulandı. Altı yerli çiftçinin arazisinde 440 ton Sorgül buğdayının tohumluk olarak üretimi gerçekleştirildi.
Proje ortakları arasında Şükraan Ekonomik, Tarımsal Kalkınmayı ve Sosyal Gelişimi Destekleme Derneği, başta kadınlar olmak üzere bölge halklarının sürdürülebilir gelir elde etmesini sağlamak amacıyla sivil toplum kuruluşları ile beraber tarım konusunda kalkınmayı destekleyen, toplumsal fayda sağlayan çalışmalar yürütüyor.
‘Ekosisteme çok ciddi katkı sağlıyoruz.’
Projeyle ilgili olarak Şef Ebru Baybara Demir ki kendisi Mardin’in yerel tatlarını mutfağında değerlendiren ünlü bir aşçı, şunları söyledi: ”Her geçen gün büyüyen üretimle sürdürülebilir ekosisteme çok ciddi katkı sağlıyoruz…
“Standart çeşit tohumda su, gübre, ilaçlama ve elektrik maliyetiyle birlikte dönüm başına 305 kilogram hasat elde edilirken Sorgül’de sıfıra yakın maliyet ile dönüm başına 313 kilogram hasat elde ettik.
”En sağlıklı tohum yerel tohumdur. Her sene çiftçi ürettiği ürünün bir kısmını bir sonraki sene ekmek için ayırır. Bu tohumlar toprağın kendi şartlarını kabul etmiş bu koşullara uyum sağlayan tohumlardır. Olası bir kuraklık ve topraktaki hastalık durumunda bu durumu tolere edebilecek kadar dayanıklıdırlar. Yerel tohumlar en ucuz tohumlardır. Çiftçi her sene tek tip ticari tohumlarda olduğu gibi tohum almak zorunda değildir. Tek tip ticari tohumlar gibi toprağa uyum sağlayabilmek için kimyasal gübreye ihtiyaç duymazlar. Böylelikle kimyasal kullanımına ihtiyaç duyulmadığı için toprağa hatta yeraltı sularına ve yaşam döngüsüyle toprağı besleyen mikro organizmalara zarar vermez.
Yerel tohumlarla doğaya, insana saygılı tarımın mümkün olabileceğini, susuz tarımın su kaynaklarını korumada ve tarım girdi maliyetlerini azaltmada ne kadar önemli olduğunu Sorgül buğdayıyla deneyimlemeye devam ediyoruz.
“Projemizde toprağın korunması, iyi tarım uygulamaları, yerel tohumların bulunması, çoğaltılması ve gelecek nesillere aktarılması için bölgedeki toprak sahipleri, iyi tarım uygulamalarını deneyimleyerek projeye destek vermeye devam ediyor. 2017 yılında tek arazide başladığımız ekimlerimizde şu anda 17 çiftçi arazilerinde gönüllü olarak Sorgül ekimini gerçekleştiriyor. Alınan olumlu sonuçlarla Sorgül ekmek isteyen çiftçi sayısında da artış yaşanıyor.”
“Buğday Tarımı 13 bin yıl öncesine Dayanıyor.’
Anadolu’da tarihi 13 bin yıl öncesine dayandığı bilinen buğday tarımının anavatanı Mezopotamya’dır. Sorgül ise Mezopotamya ovasında yetişen, bilinen en eski buğday türü. Mezopotamya’ nın Altın Saçlı Kızı diye biliniyor; Sorgül adını kehribar sarısından kırmızıyı yansıtan renginden alıyor.
Sorgül, tane yapısı camsı, kırmızıya dönen sarı renkte, mükemmel bir koku ve aromaya sahip. 140 cm’e ulaşan boyu ile yüksek saman verimine de sahip Sorgül’ün kimyasal gübreye ve sulamaya tepkisi de düşük. Kök yapısı derin ve kuvvetli olduğu için yağışa dayalı şartlarda ve organik yetiştirilmeye uygun olan Sorgül, gelecekte kuraklık tehlikesine karşı susuz tarıma da elverişlidir.”