Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı 2019 Raporu’na göre Türk deniz filosunda bin 522 Türk sahipli gemi bulunurken bu sayı 2022 yılında arttı.
Gemi sayısı bin 700’e ulaşan Türk sahipli filo, küreselde 15. sıradan 14. sıraya yükseldi. Yerli armatörler, 2023’te de dev gemi yatırımlarına imza atarken Türk sahipli gemi filosu taşıma kapasitesi geçen yıl yüzde 32 artarak küresel büyümeyi 10’a katladı.
Küresel denizcilik sektöründe söz sahibi olmaya başlayan Türk denizciler, bugün birçok alanda devler liginde yaşıyor. Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) verilerine göre küresel ticaretin yüzde 80’den fazlasının taşındığı denizyolunda, pandemi ve ardından Rusya-Ukrayna savaşıyla avantajlı konuma gelen yerli armatörler, bu fırsatı değerlendirerek milyonlarca dolarlık gemi yatırımına imza attı.
Denizcilik sektöründe büyük grupların yanı sıra daha küçük armatörlerin de gemi yatırımlarını hızlandırmasıyla Türk sahipli deniz ticaret filosu, 2022 yılında yüzde 32 artarak 31 milyon DWT’den 41 milyon DWT’ye yükseldi.
Ukranya-Rusya savaşının etkisiyle en fazla yatırım tankere yapılırken, çok sayıda yeni kuru yük ve konteyner gemisinin de katıldığı filo, son 20 yıllık tarihinde ilk kez bu kadar hızlı büyüdü. Filodaki gemi adeti Ocak 2023’e gelindiğinde 1.700’e ulaştı.
Türk armatörler, 2023 yılında da gemi yatırımlarına hız kesmeden devam ediyor. Medkon, Prive, İnce, Negmar gibi gruplar filolarını ikinci el gemilerle büyütürken, büyük gruplar ise Uzakdoğu tersanelerine dev gemi siparişleri vermeye devam ediyor. Örneğin Ciner Denizcilik, geçen yıl 4 gemi siparişi verdiği Çinli Jiangmen Nanyang Ship Engineering ile 6 yeni gemi inşası için anlaştı. Böylece Türkiye’nin en büyük denizcilik gruplarından biri olan Ciner’in Çin tersanelerinin sipariş defterindeki yeni gemi sayısı 17’ye yükselmiş oldu. Çin tersanelerinde Türk armatörlere teslim edilmek üzere inşa halindeki gemilerin toplam yatırım bedeli 1 milyar dolara yaklaştı.
Sektör, 2030 yılına kadar gemi filo kapasitesinde 50 milyon DWT’ye çıkmayı hedefliyor
Diğer yandan, özel amaçlı tekne inşasında dünyada marka haline gelen ve balıkçı gemilerinde lider konumda olan Türk tersaneleri, römorkör ihracatında da 2022’de ikinciliğe yükseldi. Bu alanda dünyada birçok ilke imza atan tersaneler, Askeri gemilerde de rekabet gücünü artırıyor. Sektör, ticari gemi inşasında da yeniden aktifleşti. Tersanelerde yolcu gemilerinin yanı sıra tanker ve konteyner gemi inşası da başladı. Türk tersaneleri bakım-onarımda da Akdeniz’in en güçlü pazarı konumda. Türk denizciliği, küresel ekonomideki daralmaya paralel liman elleçleme rakamlarında son bir yıldır kan kaybediyor olsa da bu alanda da teknoloji ve büyüme odaklı yatırımlar devam ediyor. Yıldırım ve Global gibi yerli limancılık devleri, yurtdışı yatırımlarına da hız kesmeden devam ediyor.
