Önemli olan alacağımız karar, yapacağımız iş, işlem ve çalışmalarımızla rakiplerimizi ve kendimizden önceki görevlileri geçmek, halkı daha huzurlu ve mutlu yapmak iken; etik değerlerin ve erdemli olmanın fazla önemsenmediği toplumlarda geçerli olan kurallardan biri de, rakiplerini suçlayarak, aşağılayarak ve ötekileştirerek kendini ve yaptıklarını üstün göstermedir.
Çok kişinin bildiği, sosyal medyada dolaşan bir hikâye vardır.
Deniz kenarında kumlar üzerine oturmuş, meditasyon yapan bir Japon bilgesine yaklaşan bir genç, “Beni öğrencin olarak kabul et.” deyince; Japon bilge, parmağı ile kumun üzerine düz bir çizgi çizer ve “Kısalt.” der. Genç, çizginin yarısını silince, “Git. Bir yıl sonra gel.” cevabının verir. Aradan bir yıl geçer. Genç yine gelir. Bilge tekrar bir çizgi çeker ve onu kısaltmasını ister. Bu kez genç, çizginin yarısını elleriyle kapayınca, bilge “Olmadı. Git ve bir yıl sonra tekrar gel.” der. Bir yıl sonra gelen gence aynı soruyu sorar. Genç “Bilmiyorum.” deyince, bilge çizginin yanına daha uzunu çizer ve “Şimdi kısaldı.” der.
Bu hikâye, Japon kültüründe ilerlemenin yollarını gösteren sırlardan birisi olarak anlatılır. Kişinin diğer insanları kötüleyip, aşağılayarak alt etme düşüncesiyle değil, egolarını ve hırslarını gemleyip olgunlaşarak, kendini geliştirerek ve rakiplerinden daha iyisini yaparak geçebileceğini, ilerlemenin bu şekilde olacağını anlatır bize.
Yine rahmetli Süleyman Demirel’in de sık anlattığı üç zarf hikâyesi vardır. Başarılı olamayan bir sadrazam yeni sadrazama görev teslim ederken üç zarf verir ve “Başın sıkışınca bunları sırayla açarsın!” der. İşler iyi gitmez. Sadrazamın aklına zarflar gelir. Birinci zarfı açar. İçinde, “Senden öncekileri kötüle!” yazıyormuş. Başlamış, önceki görevlileri kötülemeye. Bir müddet böyle idare etmiş. İşler yine düzelmemiş. İkinci zarfı açınca içinde “Etrafındakileri kötüle!” yazdığını görünce, başlamış etrafını kötülemeye. Bir süre de böyle idare etmiş. İşler daha da berbat olunca, son zarfı açmış. “Sen de üç zarf hazırla!” yazıyormuş. Bizde pek istifa da olmaz ya, neyse! Bu hikaye de belli bir zihniyeti gösteriyor… Buradaki sadrazamı bakan, genel müdür, belediye başkanı vb. olarak değiştirebiliriz.
Ülkemizde siyasetin hâli meydanda. Karşılıklı dayanaksız suçlamalarla, ülke yararına işler yapıl(a)madığı bilinen bir gerçek.
Hâl böyle iken, herhangi bir denetim ve araştırma yapmadan, somut verilere ve kanıtlara ulaşmadan mal bulmuş mağribi gibi suçlamaların uzun vadede yararlı olmayacağını söyleyebilirim.
Cevaben, ülkemizde hukukun etkin bir şekilde işlemediği söylenebilir. Geçmişte yaptığım Hâkimler ve Savcılar Kurulu üyeliği sırasında ve daha sonra Fetulahçılar ile o yıllarda onlarla düşünsel ve eylemsel olarak birlikte hareket eden iktidar yandaşı basının yoğun aşağılama, ötekileştirme, itibarsızlaştırma ve haksız suçlamalarına maruz kalmış ve bunlardan çok çekmiş bir kişi olarak, yine de etik değerlerden ayrılmadan, hukuk çerçevesinde hareket edilmesi görüşündeyim.
Çünkü gerçeklerin er ya da geç, ortaya çıkmak gibi kötü bir huyları vardır. Aslında buna kötü huy değil, iyi huy demek lazım! Buddha, “Üç şey uzun süre saklanamaz. Güneş, ay ve gerçekler.” diyor.
Dileğim, 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde seçilerek görev üstlenen yeni yöneticilerin, kendilerine verilen sorumlulukların hakkını vermeleri, peşin ve ön yargılı suçlamalardan kaçınmaları. Görevlerinin gereği, eski iş ve işlemleri denetle(ttiril)meleri ve yeterli kanıt elde edilmesinin ardından, yasal yollara başvurmaları.
Gençlik yıllarımızda, televizyonumuz tek kanallı iken TRT’de, senaryosunu rahmetli Attila İlhan’ın yazdığı ‘Kartallar Yüksek Uçar” isimli, başrollerinde Selda Alkor ile rahmetliler Sadri Alışık ve Can Gürzap’ın oynadığı, Turgutlu (Kasaba) ve İzmir’de geçen çok güzel bir dizi oynamıştı. Dizinin unutulmaz karakteri ‘Banazlı İsmail’ rolünü canlandıran Sadri Alışık’ın çok sık kullandığı bir deyim vardı. “Uhuletle (doğrusu usuletle) ve suhuletle” (sessiz ve sakin bir şekilde, aceleye gerek yok) derdi. Ablalarımız ve ağabeylerimiz de itidalli olun (aşırı olmama durumu, ölçülülük, soğukkanlılık) ve teenni ile hareket edin (ilerisini düşünerek acelesiz iş görme, ağır davranma) derlerdi. Önerim, itidal içerisinde teenni ile hareket edilmesi.
Sözün özü: Etki tepkiyi doğurur… Unutmayalım ne ekersen, onu biçersin. Empati (eşduyum, duygudaşlık) yapmak, peşin ve ön yargılı tutum ve söylemlerden kaçınmak hem erdem, hem de hukuk içinde kalınmak suretiyle gelecekte pişman olunmayacak bir davranış biçimidir. Usuletle ve suhuletle hareket etmeyi aklımızdan çıkarmayalım…
———+———-
Güzel Sözler
Sabır, erdemin cesaretidir. Bernard de Saint Pierre
Yalnız yaptıklarımızdan değil, yapmadıklarımızdan da sorumluyuz. Moliere
Peşin hükümlü (ön yargılı) olmak; daima zayıf olmak demektir. Samuel Jonhson
Peşin fikirler, muhakemesiz hükümlerdir. Voltaire