Bulunduğu kentle özdeşleşmiş bazı yerler ve yapılar vardır. Örneğin Manisa Şehzadeler ilçesindeki Niobe (Ağlayan Kaya), Beyaz Fil, Yunusemre ilçesinde bulunan Moris Şinasi Hastanesi, Şehzadeler ve Yunusemre ilçelerini ayıran Çaybaşı Deresi ve Kırmızı Köprü gibi. Bu yerler ve yapılar anıları barındırır, buluşma yeridir ve adres tarifinde kullanılır. Kadim bir şehir olan Manisa’mız için bu gibi yer ve yapıları daha da çoğaltmamız mümkündür.

Başka bir kente gittiğinizde, ‘Manisalı’ olduğunu söylemişseniz, konuştuğunuz kişi daha önceden Manisa’ya gelmişse, size yukarıda saydığımız Niobe, Beyaz Fil, Moris Şinasi Hastanesi, Çaybaşı Deresi ve Kırmızı Köprü  gibi kültür varlıklarından söz eder. Aranızda bir yakınlık oluşur. Memleketinizden uzun zaman ayrı iseniz hüzünlenir, onun anlattıklarına eklemeler yapar, oralardaki anılarınızı özlemle hatırlar ve tekrar yaşarsınız. Buralar, kültürel açıdan önem taşıyan, özgünlüğü olan yer ve yapılardır. Şehirlerin tarihi dokusu, o şehrin belleğidir. Geçmiş ile bağlarımızı koparmamak; toplumumuzun kimlik ve kültürel mirasının korunması yanında, yarınlara taşımak açısından da olmazsa olmaz bir zorunluluktur.

Manisa’mız için bu tür yapılardan biri de Şehzadeler ilçesinde bulunan Manisa Vali Konağı idi.

1919 yılında işgal edilen Manisa, Kurtuluş Savaşının sonlarında kaçan işgalci Yunan askerleri tarafından yakılmış, binaların yüzde 90’ı yıkılmış, Devlet dairelerinin çoğu kullanılamaz hâle gelmişti. Vali konağı yoktu. Osmanlı İmparatorluğuna 6 padişah yetiştirmiş, 16 şehzadenin sancak beyliği yaptığı Manisa’da (Saruhan); şehzadeler ve ailelerinin oturduğu, bugün sadece Fatih Kulesi kalan Saray-ı Amire alanında bulunan ve yapımına 1929 yılında başlanan Vali Konağı’nın inşaatı, 1931 yılında tamamlanmıştır. Binanın mimarı Hayrullah Ustadır. Ön cephesindeki kulevari çıkıntıları değişik bir stil gösteren, alt kat pencereleri sivri kemerli, üst kat pencereleri dikdörtgen olan iki katlı kagir yapı, kırma çatılı ve marsilya kiremitlidir. İçi de döneminin mimari özelliklerini yansıtmaktadır.

Manisa Vali Konağı inşaatı için çıkarılan 11/02/1931 tarihli Kararname’de, Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal (Atatürk) ve Başvekil İsmet’in (İnönü) imzaları bulunmaktadır.

2018 yılı sonlarına kadar Manisa’da görev yapan tüm valilerin ikamet ettiği bu bina, o yıl  şehrimize atanan bir valimizin, 2019 yılında buradan çıkarak kiralık bir eve taşınmasından bu yana Vali Konağı olarak kullanılmamaktadır. Yetkililer, yapının sürdürülen restorasyon çalışmaları sonunda, ‘Şehir Müzesi’ olarak hizmet vereceğini, vali için yeni bir konut yapıldığını ifade etmektedirler.

Vali Konağı ve Şehir Müzesi için yapılan ve yapılacak olan giderler bir tarafa; bizim düşüncemiz ve dileğimiz, Şehir Müzesi için küçük olan, 1931 yılından bu yana vali konutu olan, Hükûmet Konağına çok yakın bulunan, valilerimizin yürüyerek işe gidip geldikleri, birçok hatıranın yaşandığı, Manisalıların Vali Konağı olarak bildikleri bu yapının, yine aynı şekilde kullanılmasıydı. Artık bunun mümkün olmadığı anlaşılmaktadır. Sarayını koruyamamış şehir, Vali Konağını mı koruyacaktı? Ne diyelim hayırlısı olsun…

Not : Yazıda, Naci Yengin’in ‘Tarihistan.Org’ sitesinde yayımlanan, ‘Manisa Şehir Müzesi’ başlıklı yazısından yararlanılmış (https://www.tarihistan.org/yazarlar/naci-yengin/manisa-sehir-muzesi/6760/); fotoğraflar, Erkan Akbalık’tan alınmıştır.

———-+———-

Güzel Sözler

Tarih, kâinatın vicdanıdır. Ömer Hayyam

Tarihsiz bir toplum, hafızasız bir insandır. Michael Parenti

Geçmiş, şimdiki zamanın temelini oluşturur. Herbert Hoover

Tarih, insanlığın öğretmenidir. Cicero