Bilim insanları, insan beyninin bu denli büyük ve karmaşık bir yapıya nasıl dönüştüğünü uzun zamandır merak ediyor. Bunu öğrenebilmenin bir yolu da beynin gelişiminde yer alan modern genlerle bulunanları kıyaslamaktan geçiyor.
Ancak beynin incelenmesinde en büyük zorluk yumuşak doku nedeniyle otoliz (kendi kendine sindirim) veya öz sindirim nedeniyle ölümden sadece birkaç dakika sonra ayrışmaya başlamasıdır. Çürüme olayında dokuyu; gazlar, sıvılar ve tuzlara dönüştüren moleküler bir süreç olur.
Hele konu Neandertal ya da Neandertal insanının incelemek ise durum daha da zor, çünkü Neandertaller olarak bilinen Homo neanderthalensis türü günümüzden 440.000 yıl kadar önce evrimleşmiş, 40.000 ila 28.000 yıl kadar önceyse soyları tükenmiş bir türdür.
Son yapılan bir araştırma, arkeofili.com sitesinde Etkin Yiğit imzasıyla yer aldı. Buna göre Neandertal insanın fosilleşmiş kafataslarının boyutuna ve şekline bakılarak yapılan bir araştırmada önemli gelişmeler sağlandı.
Neandertal genlerinin karışımından üretilen bu susam tohumu büyüklüğündeki beyinler, organların binlerce yılda nasıl evrildiğine dair merak uyandırıcı ipuçları sunarak Kaliforniya Üniversitesi San Diego laboratuvarında petri kaplarında kısa bir yaşam sürdü.
Araştırmada petri kabında küçük, bilinçsiz “mini beyinler” yetiştirildi.
Beyinlerin bazıları standart insan genleri kullanılarak yetiştirildi, bazıları ise Neandertal kalıntılarından beyin geliştirme geni alabilmek için gen editleme aracı CRISPR kullanılarak başkalaştırıldı.
Araştırmacılar tarafından küçük beyinler ilk kez yetiştirilmiyordu. Ancak ilk kez birileri insan organı ile antik kuzeninin hibrit organını yetiştirdi.
Kaliforniya San Diego Üniversitesi’nde nörolog olarak görev yapan proje yürütücüsü Alysson Muotri’nin söylediğine göre insan beyniyle insan-Neandertal hibridi arasındaki fark gözle görülür seviyedeydi.
İnsan mini beyinleri, tıpkı küçük mermerler gibi yumuşak bir küre şeklinde olmaya eğilimlidir. Araştırmacıların raporlarına göre Neandertal beyinleri ise daha küçük ve daha düzensizdi. Aynı zamanda gelişmeleri daha uzun zaman aldı.
Araştırmacılara göre farklı petri kaplarına bakan herhangi biri, bu farkı anında görebilir.
Araştırmada Neandertal beyninin insan beyninden daha hızlı olgunlaştı anlaşıldı. Bu durumun Neandertalleri daha genç yaşta daha olgun yaptığını gösteriyor. Ancak bu hızlı gelişme Neandertalleri, insan çocuklarının karmaşık düşünce yapısını ve sosyal bağları kurmasına avantaj sağlayan geniş çaplı gelişiminden yoksun bıraktı.