Dün Soma maden kazasının iki gün sonrasında Manisa yerel gazetesi olan Hayat’ da SOMA: ‘ÇİZMELERİMİ ÇIKARAYIM MI? (15/05/2014)’ başlığında köşe yazıma yer vermiştim.
O yazıda ‘Mukadderat-fıtrat’ diyerek geçiştirilerek insan hayatının değersizleştirilmesi nasıl bir siyaset kaygısıdır!’ demiştim. Bugün de benzer olaylar için ‘kader’ diyenler var.
Bunun felsefesine girecek değiliz, biz ‘kader’ kavramının inananlardanız ama zihniyetlerimiz ayrı. Bir kere ölümcül ve tekrarlanan maden kazası gibi olaylar üzerinden sistemdeki ‘arızaları’ izah etmeye çalışmak doğru değil. Meseleyi böyle ele alırsak; yani demokratik eleştiri konusu olabilecek sorunları, ‘tevekkül’ üzerinden susturucu gibi kullanırsanız; bu tür sosyal acıları insanî duyguları rencide ederek makulleştirseniz, hem ‘din’ tasavvurunda hem de ‘medeniyet’ iletişiminde büyük sıkıntılar yaşanır ve hatta yaşanıyor da!..
Yapmayın. Lütfen.
Emek ilişkileri, insanlığın sosyal evriminin gelişiminde çok önemli bir yer tutar. Bu bir dinamik süreçtir; tek başına kaderle-kısmetle, tevekkülle sosyal konulara yaklaşırsanız;
Zihinler öyle bir hale gelir ki, özellikle Ramazan aylarında birkaç zıpçıktının sorduğu, ‘sakız orucu bozar mı Hocam,’ ‘İftar vaktinde, yemekten önce Hanımıma yaklaşabilir miyim, Hocam,’ gibi sorular yüzünden zaman kaybederiz…
Hele hele üretim ilişkileri üzerinden ‘tevekkül’ veya acı sonları kabulleniş; belki din’in emek ve insan onuruna ilişkin getirdiği, bize göre adaletli ve devrimci nitelikteki birçok hükmün siyaseten ‘sulandırılmasına’ çanak tutulmasına neden olabilir…
Oluyor da!
O zaman sormazlar mı, mesela,
-İşçi İşveren İlişkilerindeki hukuki yapı ile Hukuku’l-ibâd (Kul Hakları) İlişkileri hakkında ‘kaza-kader’ ilişkisini nasıl yorumluyorsunuz diye…
-Fıkıhta ekonomik Adalet ve emek verimliliği arasında nasıl bir ilişki vardır diye?
Şimdi tekrar soralım:
Anadolu İnsanının iyi bir işyeri donanımında çalışma hakkının din’de yeri yok mudur!
Emek hakkı, birinci sınıf insan olma-yaşama standartlarına ulaşma hakkı yok mudur?..
Gelişmiş ülkelerde iş sağlığı ve güvenliği nasıl anlaşılıyorsa, Anadolu İnsanın da böylesine güvenlikli koşullarda çalışma hakkı yok mudur?
Almanya’da, Fransa’da böyle kazalar olmuyor da neden bu memlekette bu facialar oluyor?
Bu karşılaştırmaları yapmazsanız ilerleyemeyiz.
İşin bir de teknik yönü var.
Şimdi kontrol edin tüm maden ocaklarını;
1-Ölçüm ve gözlem alanındaki cihaz ve eğitim eksikliği var mı?
2- ‘Yaşam Odası’ var mı?
3-Havalandırma kapakları çalışıyor mu?
4-Maden kazasında kaçış sırasında tünellerde oksijen takviyesi yapacak ara duraklar var mı?
5-İş güvenliği ne kadar etkin kontrol ediliyor?
7-Bir maden işçisinin ciddi bir istihdam eğitimi-iş güvenliği- makineleşme- sağlık sigorta düzenlemeleri, enerji verimliliği, çevre ilişkileri ve gelir düzeyi maden risk analizleri açısından ele alınıyor mu?
8-Maden rezervlerinin değerlendirilmesi için daha ileri çalışma şartları ve teknolojilerin uygulanmasında ar-ge payı nedir? (Örneğin kazı robotları gibi gelişmiş cihazlar kullanılıyor mu?)
Bu soruları araştırmadan baştan ‘kader’ derseniz, din’in emek ve insan onuruna ilişkin getirdiği hükümler toplumda kök salamaz!
X X X
İstatistiklere göre Türkiye maden kazalarındaki işçi ölümlerinde ilk sırada:
