Türk yargısına güveni sarsan temel etkenlerden biri, dosyaların yeterince incelenmediği endişesidir.

Yargıya başvuran vatandaş, dosyasının gerektiği gibi incelenmediği kaygısını taşımakta ve  şikâyet etmektedir.

Elbette, bunda iş çokluğunun da payı vardır. Ancak bu konu vatandaşı fazla ilgilendirmemektedir. Normal, dürüst ve hukuka saygılı vatandaşların zaten yargıya fazla işi düşmez. Düştüğünde adalet istemektedir ki, bu da onun en doğal hakkıdır.

Burada temel sorunu, iş çokluğundan ziyade, soruşturmayı yürüten savcı ve davaya bakan hâkimlerin işinin ehli, kaliteli ve vicdanlı olup olmadıklarında aramak gerekmektedir.

Şüphesiz ki bağımsız ve tarafsız olmaları, yargı mensuplarının olmazsa olmazıdır. Ancak bunların yanında hâkim ve savcıların çalışkan, bilgili ve birikimli olmaları da gerekmektedir.

İşte, Onursal Yargıtay Üyesi Keskin Kaylan, bir hâkim ve savcıda olması gereken bu nitelikleri taşıyan kişilerden biriydi.

*           *          *

1941 yılında Salihli’de doğan ve hemşehrim olan Keskin Kaylan, ilk ve orta öğrenimini Salihli ve İzmir’de görmüş, 1965 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olmuş, Yargıtay Başkanlar Kurulu kararı ile Vedat Ardahan Vakfı birincilik ödülünü almış ve medeni hukuk dalında yüksek lisans yapmıştır. Hâkim adaylığından sonra sırasıyla Tufanbeyli, Alaca ve Keskin Hâkimliği ile Develi Ağır Ceza Mahkemesi Başkanlığı, Yargıtay Tetkik Hâkimliği, Ankara Sulh Ceza Hâkimliği, Asliye Ceza Hâkimliği ve Ağır Ceza Mahkemesi Başkanlığı, Yargıtay Cumhuriyet Savcılığı yaptıktan sonra 1999 yılında Yargıtay üyeliğine seçilmiş; aynı yıl seçildiği Uyuşmazlık Mahkemesinde 2003 yılına kadar görev yapmış, 2006 yılında Yargıtay Altıncı Ceza Dairesi üyeliğinden emekli olmuştur. Emekli olduktan sonra da Kadir Has Üniversitesi ve Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültelerinde öğretim görevlisi olarak ceza hukuku, ceza muhakemesi hukuku ve infaz hukuku dersleri vermiştir.

*           *          *

Onu, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü olarak görev yaparken, rahmetli Ord. Prof. Dr. Sulhi Dönmezer’in başkanlığını yaptığı kanun komisyonlarında tanıdım. Keskin Ağabey, Dönmezer Hocamızın vazgeçmediği üyelerden biriydi. Dönmezer Hoca, komisyonda Keskin Bey ve Prof. Dr. Feridun Yenisey’in mutlaka bulunmalarını ister; birini sağ, diğerini sol tarafına oturturdu. Benim de katıldığım bazı çalışmalarda, Keskin Ağabey’in çalışma disiplinini ve hazırlıklarını görünce, hocamızın haklılığını anlamıştım.

Komisyon, hafta sonları çalışır, bir önceki toplantıda gelecek toplantının günü belirlenirken, Başkan Sulhi Hoca, görev taksimi yapar, kanun maddelerinin yazımını paylaştırır, toplantıda gerekli redaksiyonlar yapılırdı. Keskin Bey, kendisine verilen görevleri hiç aksatmazdı.

Türk Ceza Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun Tasarılarının hazırlanmasında yıllarca çalışmıştı.

Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu, 2004 yılında TBMM Adalet Komisyonunda görüşülmüş ve Genel Kuruldan geçmişti. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun sona kalmıştı. Bu Kanun Taslağı, Adalet Komisyonunda görüşülecekti. Komisyon, Yargıtay’dan uzman istemişti. Dönemin Yargıtay Başkanı Eraslan Özkaya beni çağırarak, “Siz geçmişte Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü yaptınız. Sizin isminizi Komisyona bildirmek istiyorum. Muvafakatiniz var mı?” diye sormuş; benim, “Efendim, tabii katılırım. Ancak Keskin Ağabey de Adalet Bakanlığındaki Komisyonda çalışmıştı. Uygun görürseniz onu da yazın. O benden çok daha yetkindir.” cevabım üzerine, onu da yazmış, Adalet Komisyonu çalışmalarına başından sonuna kadar birlikte katılmış, Tasarı bilahare Genel Kurulda kanunlaşmıştı.

Keskin Ağabey, TBMM’ye sevk edilen Sulhi Dönmezer Başkanlığında hazırlanan Türk Ceza Kanunu Tasarısı’nın, Adalet Komisyonunda çok değiştirildiğini ve bunun ileride büyük sıkıntılar yaratacağını söylerdi. Söyledikleri sonraki yıllarda yaşananlarla doğrulanmıştır.

Yargıtay Altıncı Ceza Dairesinde, onun başkanlığını yaptığı heyette birlikte çalışmıştık.  Keskin Ağabey’in, takrir alırken, yürüttüğü mantık ve muhakeme hep dikkatimi çekmiştir. Davaları irdeler, matematik problemi çözer gibi sonuçlandırırdı. Adalet, eşitlik, genellik, nesnellik ve tarafsızlık hukukun temel ilkeleridir. Bu ilkeler matematikte de geçerlidir. Amaç, ideal bir düzene ulaşmaktır. Matematikte problem çözme ve sorgulama, hukukta da olmazsa olmazdır. Hukuk, bir bilim olmak istiyorsa, kesin sonuçlara ulaşmalıdır.

Onu izlerken, Nobel ödüllü matematikçi John Nash’in, “İyi matematik bilmeyen ülkelerde adalet yoktur!” sözünün doğruluğunu, Ülkemizde adaletin bocalamasının nedenlerinden birinin de matematiği sevmememiz olduğunu düşünürdüm.

Kısa kararları hemen, daha uzunlarını da aynı gün yazardı.

Dairemizin ve Yargıtay’ın yerleşmiş içtihatlarını ısrarla savunur, bunun eşitlik ve adaletin gereği olduğunu söylerdi. Onun için müstakarlık (istikrar), hukukta en önemli hususlardan biriydi.

12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra görevlendirildiği sıkıyönetim mahkemesinde, verdiği kararlar ve dik duruşuyla iz bırakmıştı. O dönem gündemde olan işkence iddialarını ciddi bulmuş, “… sanıkların duruşmadaki savunmalarının fotokopilerinin onaylı örneklerinin eklenerek, … bir yere götürüldüklerini, burada hücre ve işkence odaları bulunduğunu, kendilerine çeşitli işkenceler yapıldığını, işkence yapanların birbirlerine askeri rütbe ve adlarla hitap ettiklerini, zaman ve yer bildirmek suretiyle belirttiklerinden, … gereğinin takdiri için Sıkıyönetim Komutanlığına duyurulmasına,” ilişkin ara kararı vererek konunun araştırılmasını istemişti (Işık Kansu, Kan Denizindeki Mercek, Cumhuriyet Kitapları, s. 102).

Ufuk Üniversitesinde ders veren Onursal Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Başkanı Mehmet Handan Surlu ve Emekli Danıştay Başkanı Nuri Alan’la birlikte yazdıkları, ‘Yargıtay, Danıştay Kararlarıyla Uygulamalı Ceza Hukuku, Medeni Hukuk, Borçlar Hukuku ve İdare Hukuku’ isimli ortak bir kitabı bulunmaktadır.

O, yargının emekçilerinden, ciddiyeti, iş disiplini, benimsediği ilkeler ve yaşamıyla iz bırakanlarındandı. Yargıtaya geç seçilmişti. Daha erken seçilseydi, kurumda yükselir, başka hizmetleri de olabilirdi. Emeğini hiç esirgemezdi. Takrir alırken açıklamalarda bulunur, sorularımızı üşenmeden cevaplandırır, bu şekilde öğretici olurdu. 2005 yılında yürürlüğe giren ceza mevzuatının tanıtımı için yapılan akademik panellere ve eğitim çalışmalarına da katılmıştı.

Atatürk ilkelerine, Cumhuriyetin kurucu felsefesine ve hukukun üstünlüğüne inanmış, ödün vermez saygın bir hukuk insanını kaybettik. Bir yıldız daha kaydı.

Eşi Aysun Hanım, kızı Pınar, damadı Ahmet ve torunları ile yakınlarının ve sevenlerini başı sağ olsun…

Son söz: Keskin Kaylan, bizim saygı ile anacağımız bir ağabeyimiz, onurlu bir meslektaşımız ve örnek bir hukukçuydu. Ruhu şad, mekanı cennet olsun…

———-+———-

Güzel Sözler

İnsan olmak kuruş ile değil, duruş ile ölçülür. Özdemir Asaf

Dürüstlük, en iyi siyasettir. Japon Atasözü

Her sabah kalktığım zaman kendi kendime söz veririm; vicdanımdan başka kimseden korkmayacağım. Gandhi

Eğer adaletsizlik karşısında tarafsız kalıyorsanız, zalimin tarafını seçmişsiniz demektir. Desmond Tutu