Muğla’nın merkez Menteşe ilçesinde, “Kültürel ve Ticarî Boyutlarıyla Arasta Paneli gerçekleştirildi. Menteşe Belediyesi’nin destekleriyle gerçekleşen “Kültürel ve Ticarî Boyutlarıyla Arasta Paneli” 2 Ekim 2023 Pazartesi saat 18:00’de Konakaltı Kültür Merkezinde yapıldı.
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Öğretim Üyelerinden Doç. Dr. Serkan Dirlik’in organize ettiği paneli Türkiye Yazarlar Birliği Muğla İl Temsilcisi Prof. Dr. Namık Açıkgöz yönetti.
Panelin diğer konuşmacıları ise Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Adnan Çevik, Doç. Dr. Öncü Başoğlan Avşar, Doç. Dr. Serkan Dirlik ve iş insanı Gökhan Çağlav’ dı.
Muğla’nın tarihi arastasının değişik yönleriyle ele alındığı panele Menteşe Belediye Başkanı Bahattin GÜMÜŞ, üniversite öğretim üyeleri, Arasta esnafı ve çok sayıda vatandaş katıldı.
Panelde ilk konuşmayı yapan Prof Dr. Namık Açıkgöz, Müslüman-Türk şehirleşmesinin merkezinde, ulu camiler olduğunu; bu camiler etrafında kurulan çarşılar, pazarlar, bedestenler, hanlar ile şehrin ekonomik hayatının olduğu kadar kültürel hayatının da zenginleştiğini; Muğla’nın arastasıyla, hanlarıyla ve geleneksel çarşısı ile bu özelliğini beylikler döneminden beri koruduğunu belirterek böyle bir değerin yeniden yorumlanıp işlenmesiyle Muğla’ya bir marka değeri katılacağını söyledi. Böyle bir panelin ilk defa ve ilçenin belediyesinin destekleriyle gerçekleşmiş olmasının çok önemli olduğunun altını çizen Açıkgöz, sonraki toplantıların başta Muğla Ticaret ve Sanayi Odası olmak üzere meslek odaları ve sivil toplum kuruluşlarında gerçekleştirileceğini ekledi.
Panelde ikinci konuşmayı yapan Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Adnan Çevik, Türk-İslam şehirlerinin gelişmesinin ulu camiler ve çarşılar etrafında olduğunu ve Muğla örneğinin bunu çok güzel temsil ettiğini belirtti. Arasta’nın kültürel mirasının korunup geliştirilmesi açısından bu panelin oldukça yararlı olduğunu aynı şekilde Muğla’nın bu tür kültürel değerlerinin turizme kazandırılması yönünde de çalışmalar yapılmasının altını çizen Çevik, kendilerinin üzerinde çalıştıkları ve TUBİTAK tarafından da ödüle layık görülen Kanuni Yolu projesinin de bu anlamda şehre katma değer sağlayacağını ifade etti.
Üçüncü konuşmacı olan Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Öncü Başoğlan Avşar, hava fotoğrafları üzerinden Muğla’nın beylikler, erken dönem Osmanlı,19. yüzyıl Osmanlı dönemi ve cumhuriyet dönemi gelişmesini ve bu gelişmede çarşı ve arastanın yerini anlattı. Ayrıca, şehir gelişiminde ve konut yapılanmasında memurların önemini vurguladı.
Bir diğer konuşmacı olan Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Serkan Dirlik ise arasta esnafının tarihi ve güncel envanterini vererek bunların tasniflerini yaptığı konuşmasında, arastanın üretim ve tüketim kültürü açısından prekapitalist dönemi yansıttığını ve buna bağlı olarak arastada gelişen esnaf gücünün dayanışmacı bir güç olduğunu belirtti. Doç. Dr. Dirlik, ayrıca esnaftan derlediği bazı anekdotları ve bu arada bir demircinin, körüklü ateşinde hayvan kellesi ütelediği için “kelleci” lakabıyla anıldığını söyledi.
Panelin son konuşmacısı olan iş insanı Gökhan Çağlav, babasının Kocahan’da karoser atölyesi olduğu için ellili yıllarda çocukluğunun arastada geçtiğini; arastanın onlar için hem bir iş mekânı hem de hayata atılma yeri olduğunu belirterek çeşitli hatıralarını aktardı. Çağlav, arastada esnaflar arası mani atışmalarının da olduğunu, bu atışmalarla esnafın çok eğlendiğini belirtti. Kocahan’ın kapısının dükkânlara baktığını ve dükkânlara alışverişe gelen müşterilere, Çağlav, konuşmasında arastada çıraklığa heves eden çocukların bir ustanın yanına vardığında ustanın önce “Hünerin var mı?” diye sorduğunu, çocukların bu yaşlarda bir zanaata bu şekilde teşvik edilmesinin önemini ifade etti.
Panel sonunda, Menteşe Belediye Başkanı Bahattin Gümüş, konuşmacılara teşekkür belgesi verdi ve böyle toplantılarla bilgilenmenin faydasına değinip bu tür toplantılar için her zaman hazır olduklarını belirtti.
